Appels en peren vergelijken

Wetenschap betekent ijverig werken, en niet het bestormen van de hemel. Wanneer ze zich echter in dit soort extravaganties laat meeslepen, dan heeft ze reeds de tak doorgezaagd waarop ze zit. (C. G. Jung, VW 5: 20)

In de sectie ‘Het analytische hof’ wil ik het tuinportret ‘Gerard van de Rijp in zijn tuin’ bezien door de bril van de Jungiaanse en symbolische psychologie. De lezer die niets of heel weinig weet over analytische psychologie zal al snel kunnen denken dat ik appels met peren vergelijk, omdat de analytische psychologie soms dingen met elkaar vergelijkt die op het eerste gezicht ver uit elkaar liggen of niets met elkaar te maken hebben.

Over Jungiaanse en symbolische psychologie, of analytische psychologie, lijken hardnekkige misverstanden te bestaan die, naar mij lijkt, onder meer teren op misverstanden over wetenschap. Ik zal daarom ten eerste iets zeggen over de verhouding tussen werkelijkheid en wetenschap en over de grens van wetenschap overwegen. Ten tweede zal ik Van de Rijps tuinkunst vergelijken met de alchemie en het Chassidisme van zijn tijd. Omdat ik de tuinkunst van de Gouden Eeuw al in het hoofdstuk ‘Gerard van de Rijp in zijn tuin’ voorstelde zal ik hier summier over blijven. Ik neem verder aan, dat de lezer kennis nam van de secties ‘de beminde tuin’ en ‘de spirituele tuin’. Ten deerde zal een beknopte introductie in de Jungiaans psychologie de lezer bekend maken met haar basisbegrippen en werkwijze. Ten vierde zal ik het schilderij ‘Gerard van de Rijp in zijn tuin’ bezien door de bril van de analytische psychologie. Ten slotte zal ik de conclusies van deze overweging samenvatten.