Het beminde hof en de afwezige geliefde
Barokke mensen, zo kunsthistorici, koesterden gevoelens en zochten extremen op. Erotiek en seksualiteit werden legitiem en men zinspeelde er vrijelijk op. Anderen echter toonden zich als in een tegenbeweging subtiel en ingetogen, zoals Gerard van de Rijp in zijn tuin.
Gozewijn Centen en zijn Gezin C. Lubienietzky 1721, olie op doek Kalab 2013
De welvarende doopsgezinde Gozewijn Centen en zijn echtgenote Maria van de Rijp, de zuster van Gerard van de Rijp, lieten zich in 1721 door de uit Polen afkomstige schilder Lubienietzky samen afbeelden en met hun kinderen. De tuinliefhebber Gerard van de Rijp echter staat op zijn doek alleen in zijn tuin. Eric de Jong, beroemd kenner van de tuinen van de Gouden Eeuw, noemde in 1988 het tafereel ‘intiem en persoonlijk’.
Gerard van de Rijp in zijn tuin Noord-Hollandse School, einde 17e eeuw Olie op doek. Kalab 2013
Op 16 maart 1730 traden Gerard van de Rijp en Debora Gelthouwer in ondertrouw (Stadsarchief Amsterdam DTB 1085, p. 103-104). Zij was toen 48 jaar oud en hij was 60; zij waren beiden niet meer wat men ‘jong’ noemt en zij was twaalf jaar jonger dan hij. De tuinliefhebber zal in 1669 geboren zijn. Het Rijksmuseum dateerde het schilderij als ‘einde 17e eeuw’. In 1699 zal hij 30 jaar oud geweest zijn. Hij lijkt ook nog jong op het doek in zijn tuin. Het zou nog zo'n 30jaar duren, voordat hij met Deborah door zijn tuin kon wandelen. Toen hij in 1735 stierf zouden hij en zij pas vijf jaar getrouwd zijn.
Kennelijk legde de tuinliefhebber zijn tuin aan lang voordat Debora in zijn leven verscheen. Waren zijn tuin en schilderij artistieke huwelijksaanzoeken? Hoopte de tuinliefhebber toen hij zich liet schilderen op een vrouw, die bij hem in het Hof zou komen om zijn ‘eenhoorn’ te vangen en te temmen?
Gezien wij het vooralsnog niet weten mogen we mediteren...