Stof én innerlijke houding bepalen het resultaat
Voor een goed resultaat achtte de alchemist de juiste innerlijke houding even belangrijk als de juiste stoffen in de retort.
Hans Vredeman De Vries (1527 - 1607) schrijft op zijn ets ‘Het laboratorium van de alchemist’ materialen en instrumenten innerlijk metaforische betekenis toe. Het waren innerlijke kwaliteiten die ook hovenier, tuinliefhebber en Chassid konden baten.
Locatie in ets | Latijnse tekst | Nederlandse benadering |
---|---|---|
draagbalk boven | SINE AFFLATU DIVINO NEMO VNQUAM VIR MAGNUS Cicero, De natura deorum |
zonder goddelijke inspiratie geen groot mens |
boven rechter chemicaliënplank | NEC TEMERE NEC TIMIDE |
noch onbezonnen noch schuchter |
plaquette boven chemicaliënplank | LABORATORIVM | werkplaats |
chemicaliënflessen boven | ROS CELI, AZOTH, AURUM POTAB |
hemeldauw, filosofisch kwik, drinkbaar goud |
chemicaliënflessen onder | HYLE, SANG. DRACONIS, MERCURIUS | oerstof, drakenbloed, kwik |
schoorsteenmantel | SAPIENTER RETENTATVM, SVCCEDET ALIQVANDO | wijselijk herhaald zal een keer slagen |
basis rechter kolommen | RATIO, EXPERIENTIA | ratio, ervaring |
bovenkant midden kachel | FESTINA LENTE | haast langzaam |
tafelkleed onder muziekinstrumenten | MUSICA SANCTA | heilige muziek |
groene tent boven | ORATORIVM FELIX CVI A CONSILIS |
gebedsplaats gelukkig wie werkt met gods raad |
groene tent links | HOC HOC AGENTIBVS NOBIS ADERIT IPSE DEVS | blijven wij bij ons werk blijft god zelf bij ons |
hangend onder tent | NE LOQUARIS DE DEO ABSQUE LVMINE | spreek niet van god zonder verlichting |
tafelpoten onder tent | DISCE BENE MORI | Leer goed sterven |
boven deurboog | DORMIENS VIGILA | Slaap waakzaam |
Deze lijst van deugden die onontbeerlijk golden voor het alchemistische streven valt te vergelijken met wat Van der Groen voor de perfectionering van de natuur en het herstel van het verloren paradijs nodig achtte. In deze vermenging van innerlijke houding, gereedschap en materiaal raken alchemie en tuinkunst elkaar.
Het lijkt alsof het aanleggen van perken en het kweken en koesteren van roos en stokroos een aan het alchemistische streven vergelijkbare psychische functie voor Van de Rijps innerlijke rijping hadden. De waarde die men aan de zorg voor tuin en plant toeschreef voor de innerlijke ontwikkeling spreken er voor (Van der Groen 1699). Tevens schenen ontwikkelde lieden vertrouwd met de immateriële alchemistische intenties die pas later naar de achtergrond schoven. De menselijke en spirituele kwaliteiten, die de hovenier van de prins Van der Groen belangrijk en onmisbaar achtte voor de tuinliefhebber, waren niet minder belangrijk voor de alchemist, laat staan voor de mysticus.
- 100 jaar Rijpenhofje
- Het Rijpenhofje
- Schilderijen
- Waardering
- Gerard van de Rijp in zijn tuin
- Het spirituele hof
- Het beminde hof
- Het analytische hof
- Conclusie en wens
- Gozewijn Centen en zijn gezin
- Schilderijen
- Het Rijpenhofje in 1982
- Reglement voor het Rijpen Hofje 1837
- Vier eeuwen hofjes in Amsterdam
- Dank
- Bronnen